ضربان قلب طبیعی و نرمال از مهم ترین علائم حیاتی برای زندگی هر فرد می باشد و هر شخصی بعد از مراجعه به پزشک برای معاینه، علاوه بر بررسی فشار خون، تنفس و درجه حرارت پزشک به بررسی ضربان قلب بیمار میپردازد. لازم است بدانید تعداد ضربان در دقیقه قلب شما است، که یک موج فشاری است که با انقباض یا ضربان قلب، شریان را منبسط کرده و جمع می کند. رایجترین مکانهایی که برای ارزیابی دقیق کنترل نبض استفاده میشود، ضربان قلب پایین در حالت استراحت به عنوان نشانه ای از عملکرد قلب سالم و کارآمد شناخته می شود. برای اندازه گیری نبض خود باید به ضربان قلب خود توجه کنید. می توانید این کار را با قرار دادن انگشت اشاره و سوم خود در نزدیکی نای، روی گردن یا روی شریان سمت شست مچ انجام دهید. وقتی نبض را احساس کردید، می توانید تعداد ضربان در هر 15 ثانیه را بشمارید و عدد را در چهار ضرب کنید تا ضربان در دقیقه را محاسبه کنید. با سایت موسسه پرستاری و پزشکی مهرگان نو همراه باشید تا بیشتر در مورد مقدار ضربان قلب طبیعی اطلاعات کسب کنید.
ضربان قلب چیست؟
ضربان قلب، تعداد ضربان قلب در دقیقه شما می باشد. بدن انسان به طور خودکار ضربان قلب را کنترل می کند تا با فعالیت ها یا وضعیت عاطفی فرد سازگار شود. به همین دلیل است که نبض در هنگام فعال، هیجانزده یا ترس افزایش مییابد و در هنگام استراحت، آرام یا ریلکس سرعت آن کاهش مییابد. ضربان قلب بالا یا پایین ممکن است نشان دهنده یک بیماری باشد. یک سبک زندگی سالمتر، مانند ورزش بهمدت 30 دقیقه در روز، غذا خوردن سالمتر، حفظ وزن سالم و کاهش الکل، کافئین و سیگار میتواند به حفظ ضربان قلب در حالت عادی کمک کند. وقتی ریتم ضربان قلب مختل می شود، به این حالت آریتمی می گویند. این اختلال می تواند ناشی از گرفتگی یا سفت شدن عروق، فشار خون بالا و مشکلات دریچه های قلب باشد. در عین حال، جراحی قلب نیز می تواند در تغییرات ضربان قلب نقش داشته باشد.
ضربان قلب طبیعی چقدر باید باشد؟
بهترین زمان برای اندازه گیری ضربان قلب در حالت استراحت بعد از بیدار شدن از خواب، قبل از بلند شدن از رختخواب، ایده آل بعد از یک خواب خوب شبانه است. نبض بسیار سریع یا بسیار آهسته می تواند نشانه ای از مشکلات قلبی یا سایر مشکلات سلامتی باشد. ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت باید بین 60 تا 100 ضربه در دقیقه باشد، اما می تواند از دقیقه به دقیقه متفاوت باشد. سن و سلامت عمومی نیز عواملی هستند که می توانند بر ضربان قلب تأثیر بگذارند. افزایش ضربان قلب در طول فعالیت بدنی طبیعی است. در عین حال، افزایش ضربان قلب در حین فعالیت می تواند اطلاعاتی در مورد سلامت قلب فرد ارائه دهد. مقادیر طبیعی برای ضربان قلب افراد فعال بدنی نیز می تواند متفاوت در نظر گرفته شود. به همین دلیل، مهم است که به یاد داشته باشید که ضربان قلب ایده آل می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. ضربان قلب هدف درصدی از حداکثر ضربان قلب شما است که قلب شما می تواند بسته به سن آن را بزند. مواردی که می توانند بر ضربان قلب تأثیر بگذارند عبارتند از:
- آب و هوا
- حرارت
- سطح رطوبت
- ناگهان بلند شدن
- فشار
- اضطراب
- ورزش
- چاقی
- داروهای تیروئید
- سن
ضربان قلب چگونه اندازه گیری می شود؟
بهترین مکان برای شمارش ضربان قلب به خصوص در مچ دست و ورید گردن مچ دست، جلو آرنج، کنار گردن و بالای پا است.
پس از قرار دادن انگشتان خود در جایی که نبض را بهتر احساس می کنید، برای یک دقیقه تعداد ضربانی را بشمارید. این عدد ضربان قلب را به شما نشان می دهد. اندازهگیری نبض بدون استراحت پس از تمرین باعث میشود که ضربان نبض بالاتر از حد واقعی باشد. به همین ترتیب ضربان قلب فرد تحت استرس بیشتر از آنچه هست خواهد بود. در این دو حالت طبیعی است که ضربان نبض بالا باشد.
نبض نامنظم به این معنی است که قلب با ریتم منظمی نمیتپد. اگر مشکوک به بی نظمی نبض هستید، حتما باید به متخصص قلب مراجعه کنید. اگر نبض شما نامنظم میزند، ممکن است دچار اختلال ریتمی به نام فیبریلاسیون دهلیزی باشید. پزشک قلب شما می تواند ضربان قلب نامنظم شما را با گرفتن EKG (الکتروکاردیوگرام) بررسی و تشخیص دهد. شایع ترین آریتمی که در کلینیک با آن مواجه می شود فیبریلاسیون دهلیزی است که باعث افزایش خطر سکته می شود. آریتمی، یعنی اختلالات ریتم، به دو نبض بالا و نبض پایین تقسیم می شود.
ضربان قلب بالا (تاکی کاردی) چیست؟
ضربان قلب بالا به عنوان ضربان قلب بیش از 100 ضربه در دقیقه تعریف می شود. این ممکن است به دلیل مصرف زیاد چای، قهوه، تب بالا، کم خونی، فشار خون پایین، استرس، اضطراب و ترس رخ دهد. هنگامی که تپش قلب بالا تجربه می شود، ممکن است در عرض چند دقیقه از بین برود یا ممکن است ساعت ها طول بکشد. اما باعث شنیدن ضربان قلب، تنگی نفس، احساس ناراحتی در قفسه سینه، سرگیجه، غش و تپش قلب می شود.
بدن می تواند ضربان قلب را برای نیازهای اکسیژن افزایش دهد. این وضعیت که نیازی به درمان ندارد، هنگام ورزش، هیجان، ترس و عصبانیت رخ می دهد. علاوه بر این موارد ضربان قلب بالا در موارد کم خونی، تب ناشی از عفونت، بیماری های قلبی، نارسایی قلبی و کار بیش از حد غده تیروئید دیده می شود.
ضربان قلب پایین (برادی کاردی) چیست؟
برادی کاردی که ضربان قلب پایین نامیده می شود، ضربان قلب 40 به پایین، یعنی کمتر از حد طبیعی است. از آنجایی که قلب نمی تواند مقدار مورد نظر خون را پمپاژ کند، بدن می تواند از اکسیژن محروم شود و باعث آسیب به اندام ها و بافت ها شود. مشکلات حافظه، درد قفسه سینه، سرگیجه، خستگی سریع در حین ورزش، غش، تعریق، خستگی و تنگی نفس از علائم کاهش نبض هستند.
مشکلات قلبی، خونریزی مغزی، کم کاری تیروئید، کهولت سن، کمبود مواد معدنی و آپنه خواب باعث کاهش ضربان قلب می شود. علاوه بر این، افرادی که به طور منظم ورزش می کنند می توانند قلب را تقویت کنند. اگر ضربان قلب در ورزشکاران به 40 کاهش یابد، سالم تلقی می شود.
چه تعداد ضربان قلب خطرناک است؟
از آنجایی که ضربان قلب طبیعی بین 60 تا 100 است، اگر این ضربان زیر 45 یا بالای 85 باشد، ممکن است یک عامل خطر برای برخی بیماری ها و شرایط باشد.
چگونه ضربان قلب را کاهش دهیم؟
می توانید برای کاهش ضربان قلب نفس عمیق بکشید، صورت خود را با آب سرد بشویید و سعی کنید ضربان تنفس خود را کنترل کنید.
همچنین بخوانید: ویزیت پزشک در منزل کرج
جدول ضربان قلب طبیعی در سنین بزرگسالان
ضربان قلب هدف شما باید حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد حداکثر ضربان در طول فعالیت های با شدت متوسط مانند پیاده روی باشد. در طول فعالیت های شدیدتر مانند دویدن یا ورزش کردن با وزنه، ضربان قلب هدف شما باید حدود ۷۰ تا ۸۵ درصد حداکثر ضربان شما باشد.
| سن | ضربان قلب نرمال | حداکثر ضربان قلب طبیعی |
| ۲۰ | ۱۰۰ تا ۱۷۰ | ۲۰۰ |
| ۳۰ | ۹۵ تا ۱۶۲ | ۱۹۰ |
| ۳۵ | ۹۳ تا ۱۵۷ | ۱۸۵ |
| ۴۰ | ۹۰ تا ۱۵۳ | ۱۸۰ |
| ۴۵ | ۸۸ تا ۱۴۹ | ۱۷۵ |
| ۵۰ | ۸۵ تا ۱۴۵ | ۱۷۰ |
| ۵۵ | ۸۳ تا ۱۴۰ | ۱۶۴ |
| ۶۰ | ۸۰ تا ۱۳۶ | ۱۶۰ |
| ۶۵ | ۷۸ تا ۱۳۲ | ۱۵۵ |
| ۷۰ | ۷۵ تا ۱۲۸ | ۱۵۰ |
جدول ضربان قلب نرمال در کودکان
| سن کودک | ضربان قلب |
| نوازد تازه متولد شده تا 1 ماه | 70 تا 190 |
| نوزاد یک ماهه تا 11 ماهه | 80 تا 160 |
| کودک1 تا 2 ساله | 80 تا 130 |
| کودک 3 تا 4 ساله | 80 تا 120 |
| کودک 5 تا 6 ساله | 75 تا 115 |
| کودک 7 تا 9 | 70 تا 110 |
| کودک 10 سال به بالا+بزرگسالان | 60 تا 100 |
ضربان قلب نرمال در سنین مختلف (bpm)
| سن |
حداکثر ضربان قلب مجاز فرد |
میانگین ضربان قلب حالت استراحت |
| ۲۰ ساله | ۲۰۰ bpm | ۵۰ – ۸۵ bpm |
| ۳۰ ساله | ۱۹۰ bpm | ۴۵ – ۸۰ bpm |
| ۳۵ ساله | ۱۸۵ bpm | ۴۵ – ۸۰ bpm |
| ۴۰ ساله | ۱۸۰ bpm | ۴۵ – ۷۵ bpm |
| ۴۵ ساله | ۱۷۵ bpm | ۴۵ – ۷۵ bpm |
| ۵۰ ساله | ۱۷۰ bpm | ۴۵ – ۷۵ bpm |
| ۵۵ ساله | ۱۶۵ bpm | ۴۰ – ۷۰ bpm |
| ۶۰ ساله | ۱۶۰ bpm | ۴۰ – ۷۰ bpm |
| ۶۵ ساله | ۱۵۵ bpm | ۳۵ – ۶۵ bpm |
| ۷۰ ساله | ۱۵۰ bpm | ۳۵ – ۶۵ bpm |
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگ ضربان قلب شما بیشتر از 100 ضربه در دقیقه و یا کمتر از 60 ضربه در دقیقه بود، بهتر است به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید، از جمله علائمی که لازم است با احساس داشتن آن ها به پزشک مراجعه کنید به شرح زیر است:
- غش کردن
- ناتوانی در ورزش کردن
- تنگی نفس
- احساس درد و ناراحتی در سینه
- داشتن احساس تپش قلب و یا لرزش در قفسه سینه