زمانی که پیچ خوردگی زانو اتفاق می افتد، پارگی رباط صلیبی نیز ایجاد می شود و می توان گفت درد زیادی دارد، رباط صلیبی بافتی است که استخوان ها کنار یکدیگر نگه میدارد و آن ها به هم متصل می کند. اگر شما به طور ناگهانی بپرید، بدویید و یا با سرعت چرخش انجام دهید، رباط صلیبی دچار کشیدگی و پارگی می شود، از شایع ترین آسیب و پارگی رباط ها شامل رباط صلیبی (ACL) می باشد، در این صورت راه رفتن کمی برای شما دشوار می شود، درمان کشیدگی و پارگی رباط صلیبی زانو ممکن است شامل تمرینات، استراحت و توانبخشی باشد که به شما در بازیابی قدرت و ثبات کمک می‌کند یا جراحی برای تعویض رباط پاره شده و به همچنین توانبخشی می باشد. در این مقاله قصد داریم به علت و درمان پارگی رباط صلیبی بپردازیم، با ما همراه باشید.
آناتومی زانو
مفصل زانو از استخوان ران (ران)، ساق پا (درشت نی) و کاسه زانو (کشکک) تشکیل شده است. 4 رباط در داخل مفصل وجود دارد که به حفظ مفصل زانو کمک می کند. رباط های جانبی در کنار زانو 2 و رباط های صلیبی در وسط زانو وجود دارد. رباط صلیبی خلفی، همراه با رباط قدامی، دو ساختاری است که استخوان ران را به استخوان درشت نی در داخل زانو متصل می کند. هر دو با هم محور مرکزی مفصلی هستند که زانو به دور آن می چرخد
رباط صلیبی چیست؟
رباط یک ساختار بافت نرم است که باعث ثبات مفصل می شود، به این ترتیب می توان گفت که رابط بین دو استخوان است. به طور معمول منجر به یک آسیب ناتوان کننده برای زندگی روزمره و ورزش می شود.
مانند سایر انواع آسیب های عضلانی، پارگی رباط بسته به بزرگی و ناحیه، شدت متفاوتی دارد.
استخوان های زانو توسط چهار رباط (دو رباط صلیبی و دو جانبی) به یکدیگر متصل می شوند که مانند طناب های قوی عمل می کنند تا استخوان ها را در کنار هم نگه دارند و زانو را ثابت نگه می دارند. رباط صلیبی قدامی یکی از این 4 رباط اصلی زانو است که اغلب آسیب می بیند و اغلب نیاز به مداخله جراحی دارد.
رباط های متقاطع قدامی و خلفی در قسمت داخلی مفصل زانو قرار دارند. آنها به شکل "X" از یکدیگر عبور می کنند و رباط متقاطع قدامی در جلو و رباط متقاطع خلفی در پشت قرار دارند. رباط های صلیبی حرکت رو به جلو و عقب زانو و همچنین چرخش داخلی و خارجی را کنترل می کنند و تثبیت کننده های ثانویه برای انحرافات جانبی زانو هستند.
شایع ترین مناطق پارگی رباط چیست؟
یکی از شناخته شده ترین آسیب های دنیای فوتبال، پارگی رباط صلیبی زانو است. این اتفاق در صورتی رخ می دهد که فرد چرخش خارجی انجام دهد و پا روی زمین بی حرکت بماند و باعث چرخش داخلی شود، حادثه ای که بیشتر به دلیل گل میخ های روی کفش های فوتبال رخ می دهد. ورزش هایی مانند هندبال و بسکتبال نیز کانون اصلی این نوع آسیب زانو هستند.
رباط صلیبی قدامی
همانگونه که ذکر شد در هر زانو 2 قطعه وجود دارد، رباط صلیبی قدامی و خلفی. آنها در داخل مفصل زانو و به صورت مورب در مقابل یکدیگر قرار دارند. آنها بارهای جلو و پشت زانو را حمل می کنند و وظیفه محافظت از مفصل زانو را در حرکات چرخشی بر عهده می گیرند.
رباط صلیبی قدامی عملکرد زیر را دارد:
- از جابجایی فمور به سمت جلو روی استخوان درشت نی خودداری کنید.
- هنگامی که زانو می چرخد تثبیت کنید.
رباط صلیبی قدامی ما به گونه ای قرار گرفته است که از قسمت بالایی استخوان ساق پا شروع شده و از حفره زانو به قسمت تحتانی استخوان ران، درست در وسط زانو عبور می کند. وظیفه اصلی آن جلوگیری از حرکت استخوان ساق پا به سمت جلو در زیر استخوان ران و محافظت از مفصل زانو می باشد.
رباط صلیبی خلفی
رباط صلیبی خلفی در پشت زانو می‌نشیند و از حرکت بیش از حد درشت نی به عقب جلوگیری می‌کند. قوی تر از رباط صلیبی قدامی است و خیلی کمتر از این آسیب می بیند، در واقع وقتی آسیب می بیند، اغلب همراه با پارگی رباط صلیبی قدامی رخ می دهد که به آن دررفتگی زانو یا آسیب چند رباطی زانو می گوییم.
آسیب به رباط صلیبی خلفی نیاز به نیروی قوی دارد، مانند تصادف اتومبیل از جلو که در آن استخوان دُرُشت‌نِی یا تیبیا (به انگلیسی: Tibia استخوان بلندی است در طرف داخل ساق پا که بین زانو و مچ پا قرار دارد. درشت‌نی مسئول حمایت بیشتر وزن بدن است و برای حرکت مفصل زانو و مچ پا ضروری است. در حین راه رفتن استخوان تیبیا نیروی محوری در حدود پنج برابر وزن انسان را تحمل می‌کند.) به داشبورد برخورد می کند و نیروی زیادی استخوان درشت نی را به سمت عقب هل می دهد. با این حال، اکثر آسیب‌های صلیبی خلفی که آسیب‌شناسان می‌بینند، نتیجه تصادفات ورزشی، به‌ویژه اسکی، فوتبال و راگبی است. رباط صلیبی خلفی دارای دو قسمت است که با هم ترکیب می شوند و ساختاری به اندازه انگشت کوچک یک فرد می شود.
علائم پارگی رباط صلیبی چیست؟
شایع ترین علائم پارگی رباط صلیبی به شرح زیر است:
- اگر آسیب جدی نباشد دردی احساس نمی کنید. البته بعضی از افراد با قرار دادن پاها روی یکدیگر و یا ایستادن احساس درد می کنند.
- زانو دچار تحریک پذیری شده و حرکت آن سخت می شود.
- احساس ناراحتی در هنگام انداختن وزن بر روی زانو
- احساس شل شدن و عدم تعادل در زانو
- بیمار احساس می کند که هر لحظه ممکن است در زانو لغزش پیش بیاید و از جای خود خارج شود.
- در مدت 24 ساعت زانوهای شما متورم می شود. با قرار دادن یخ بر روی زانوهای خود یا بالا نگه داشتن پاهای خود می توانید تورم را کم کنید.
- بعد از پارگی رباط صلیبی ممکن است نتوانید زانوهای خود را خم کنید.
- بعد از پارگی رباط شدید صلیبی کبودی هایی در ناحیه زانو ممکن است ایجاد شود.
تشخیص پارگی رباط صلیبی
در طول معاینه فیزیکی، پزشک متخصص زانوی شما را از نظر تورم و حساسیت با مقایسه زانوی آسیب دیده با زانوی سالم معاینه می کند. او همچنین ممکن است زانوی شما را در موقعیت‌های مختلف حرکت دهد تا دامنه حرکت و عملکرد کلی مفصل را ارزیابی کند.
تشخیص اغلب تنها بر اساس معاینه فیزیکی انجام می شود، اما ممکن است برای رد سایر علل و تعیین شدت آسیب به آزمایشاتی نیاز داشته باشید. اینها برخی از آزمایشات هستند:
- اشعه ایکس: ممکن است برای رد شکستگی استخوان نیاز به اشعه ایکس باشد. با این حال، اشعه ایکس نمی تواند بافت های نرم، مانند رباط ها و تاندون ها را نشان دهد.
- تصویربرداری: MRI از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قدرتمند برای ایجاد تصاویری از بافت های سخت و نرم بدن استفاده می کند. علاوه بر این، MRI می‌تواند میزان آسیب رباط صلیبی قدامی و علائم آسیب به سایر بافت‌های زانو از جمله غضروف را نشان دهد.
- تست‌های بالینی مانند تست ADT و تست لاچمن که توسط جراح ارتوپد انجام می‌شود.
- رادیوگرافی ساده
- آرتروسکوپی که آخرین روش در معاینه می‌باشد. در این شرایط جراح به صورت مستقیم با آرتروسکوپ پارگی رباط را مشاهده می‌نماید.
- سونوگرافی: با استفاده از امواج صوتی برای تجسم ساختارهای داخلی، می توان از اولتراسوند برای تشخیص آسیب به رباط ها، تاندون ها و عضلات زانو استفاده کرد.
درمان پارگی رباط صلیبی
روش‌های درمانی عبارتند از:
- فیزیوتراپی زانو
- تزریق استروئید
- تجویز زانوبند‌های طبی و مخصوص
- انجام تمرینات و فعالیت‌های ورزشی
- دارو درمانی
- تزریق پی آر پی
- تزریق گاز اوزون
فیزیوتراپی زانو
انجام روش های فیزیوتراپی و همچنین فعالیت های ورزشی برای درمان پارگی رباط صلیبی موثر می باشد، به این صورت که انجام فیزیوتراپی استفاده از این روش باعث ثابت ماندن مفصل، بهتر شدن استحکام زانو می شود و موجب می شود تا زانو به عملکرد طبیعی خود برگردد.
دارو درمانی
وختی درد و تورم زانو در ابتدای آسیب و پارگی رباط صلیبی برای فرد رخ می دهد، به دارودرمانی روی می آورد، در این شرایط فرد می تواند از داروهای مسکن و ضد‌التهاب غیر‌استروئیدی، برای کاهش درد و التهاب استفاده کند.
تزریق پی‌آر‌پی
تزریق پی‌آر‌پی یا پلاسمای غنی شده از پلاکت یکی دیگر از روش های درمانی می باشد و زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که روش های دیگر برای درمان پارگی رباط فرد کارساز نیست، با بهره بری از این روش تمامی علائم پارگی برطرف می شود و همچنین بهبودی فرد نیز سریع تر می شود.
تزریق گاز اوزون
هنگام پارگی رباط صلیبی می شود از طرق تزریق گاز اوزون برای درمان درد زانو استفاده کرد که این روش درمانی در بهبود جریان خون در قسمتی که پارگی اتفاق افتاده موثر بوده و از همین روی وجود مواد مغذی موجب بهبودی سریع پارگی رباط می شود.
جراحی
هنگامی که پارگی رباط صلیبی بسیار شدید رخ دهد، متخصص ارتوپدی ممکن است عمل پارگی رباط صلیبی را برای بیمار انجام دهد. جراح ارتوپد رباط صلیبی آسیب دیده شما را برمی دارد و به جای آن بافت هایی برای کمک به ایجاد یک رباط صلیبی جدید قرار می دهید. به طور کلی دو روش برای ترمیم آسیب دیدگی رباط صلیبی وجود دارد، جراحی ترمیم رباط صلیبی خارج مفصلی و جراحی ترمیم رباط صلیبی داخل مفصل. در صورت انجام فیزیوتراپی پس از 12 ماه فرد می تواند ورزش سابق خود را انجام دهد.