دیسک گردن چیست و چرا به وجود می آید؟ علائم و راه های درمان آن

یکی از علل شایع درد گردن، شانه و بازو، فتق یا پارگی دیسک گردن است. علائم ممکن است شامل درد مبهم یا تیز در گردن، در پشت، درد در بازو، دست یا انگشتان، کرختی، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در شانه یا بازو باشد. برخی از موقعیت ها یا حرکات گردن می تواند باعث تشدید برآمدگی شود. در حالت های وخیم تر فرد باید از روش دیسک گردن بدون جراحی استفاده کند. در ادامه متن به ستون فقرات گردن میپردازیم.

ستون فقرات گردنی از 7 استخوان به نام مهره های گردنی تشکیل شده اند. اینها روی هم قرار گرفته اند و ستون فقرات استخوانی را در مرکز گردن تشکیل می دهند. دیسک های دهانه رحم بالشتک هایی هستند که بین مهره های گردنی قرار دارند. آنها به عنوان ضربه گیر و مفاصل عمل می کنند تا به گردن اجازه دهند آزادانه حرکت کند.

ستون فقرات گردنی همچنین یک تونل محافظ برای عبور قسمت بالایی نخاع تشکیل می دهد. این قسمت از نخاع شامل اعصاب نخاعی است که حس و حرکت را به قسمت بالایی بدن (گردن، بازوها، دست‌ها و بالاتنه) تامین می‌کنند.

هنگامی که دیسک های گردن آسیب دیده یا فرسوده می شوند، فضای بین مهره ها بسیار باریک می شود. بخشی از مهره ها یا دیسک گردن می تواند به طناب نخاعی یا اعصاب نخاعی فشار وارد کند و باعث درد، بی حسی یا ضعف شود. هنگامی که این علائم به انواع درمان های غیر جراحی پاسخ نمی دهند، ممکن است جراحی دیسک توصیه شود.

فتق گردن وضعیتی است که منجر به از دست دادن ساختار طبیعی و عملکرد ساختاری به نام دیسک، واقع در بین مهره‌ها، به منظور فشار دادن به اعصاب می‌شود. این بیماری بیشتر در دهه 30 و 40 زندگی رخ می دهد. ساختار فتق ممکن است طناب نخاعی یا ریشه عصبی بیرون زده از نخاع را تحت فشار قرار دهد و شکایات ناشی از آن ممکن است بر این اساس متفاوت باشد. از جمله شکایاتی که مردم با حس کردن آن به پزشک مراجعه می کنند به شرح زیراست.

• گردن درد
• دردی که به شانه، بازو، آرنج و دست می رسد
• بی حسی در نوک انگشتان
• همراه با از دست دادن حس و ضعف در سمت درد
• درد در پشت و تیغه های شانه
• گاهی با سردرد همراه است
• با پیشرفت بیماری
• اختلال در حرکات حرکتی ظریف (بستن دکمه ها و غیره)
• اختلال راه رفتن، عدم تعادل

اگرچه فتق گردن بیماری است که در همه افراد دیده می شود، اما در افراد سیگاری، کسانی که گردن بلند و نازک دارند، فتق گردن در خانواده خود و کسانی که اصلا ورزش نمی کنند، بیشتر دیده می شود.
ماندن طولانی مدت جلوی تلویزیون و کامپیوتر، وضعیت های نامناسب خواب و کار، وضعیت نامناسب، استرس، خستگی، ضربه هایی که باعث عقب و جلوی کنترل نشده در ناحیه گردن می شود (حادثه رانندگی در خودرو) باعث فتق گردن می شود.

همچنین بخوانید: آرتروز گردن در سالمندان

آناتومی گردن

بین هر یک از مهره‌ها (استخوان‌های) ستون فقرات یک دیسک، یک پد محکم، فیبری و ضربه‌گیر قرار دارد. صفحات انتهایی(endplates)  انتهای هر مهره را می پوشانند و به نگه داشتن هر یک از دیسک ها در جای خود کمک می کنند. هر دیسک حاوی یک نوار بیرونی لبه مانند (به نام حلقوی فیبروزوس) است که یک ماده ژلاتینی (به نام هسته پالپوسوس) را احاطه کرده است. ریشه های عصبی از طریق کانال های کوچک بین مهره ها و دیسک ها از کانال نخاع خارج می شوند. هنگامی که دیسک آسیب دیده به کانال نخاعی یا ریشه های عصبی فشار وارد می کند، ممکن است درد و علائم دیگر وجود داشته باشد.

دیسک گردن زمانی اتفاق می‌افتد که حلقه فیبروزوس پاره می‌شود یا ترک می‌خورد و به هسته پالپوزوس اجازه می‌دهد تا فرار کند. این فتق هسته پالپوزوس (HNP) یا فتق دیسک نامیده می شود.

علائم و نشانه های دیسک گردن چیست؟

علائم دیسک گردن معمولا با درد همراه است و باعث اختلالات عصبی می شود به می توان موارد زیر را فهرست کرد:

C4-C5 (ریشه ی عصبی C5): موجب بروز گردن درد و شانه درد می شود و سبب ضعف در عضله ی دلتایی سر شانه می شود. البته اغلب بی حسی یا خارش و سوزش ایجاد نمی کند.

   C5-C6 (ریشه ی عصبی C6): از جمله علائم آن می شود به خارش و سوزش همراه با درد که به سمت انگشت شست دست منتشر شوند، اشاره کرد. و موجب ضعف ماهیچه های دو سر (عضلات جلویی بازو) و ماهیچه های باز کننده ی مچ می شود. از رایج ترین مراحل فتق دیسک گردن می باشد.

  C6-C7 (ریشه ی عصبی C7): علائم های آن شامل بی حسی، خارش و سوزش همراه با درد ممکن است به سمت عضلات سه سر و انگشت میانی است. این مرحله نیز یکی از شایع ترین مراحل برای وقوع بیرون زدگی دیسک گردن می باشد. و می تواند باعث ضعف عضلات سه سر بازو (عضلات پشت بازو) و عضلات باز کننده ی انگشتان شود.

C7-T1 (ریشه ی عصبی C8): بی حسی، خارش و درد ممکن است از طریق بازو به سمت انگشت کوچک دست منتشر شوند و همچنین فرد هنگام گرفتن اشیاء دچار ضعف بشود.

نکته: علائمی که بالات ذکر شد علائم فتق دیسک گردن می باشد اما از آنجایی که سیستم عصبی افراد بایکدیگر متفاوت است، از همین جهت علائم هر فرد نیز متفاوت می باشد.

درمان دیسک گردن چیست؟

اکثر بیماران را می توان با دارو درمانی و روش های فیزیوتراپی و به دنبال آن ورزش درمان کرد.
به خصوص در بیماران مبتلا به درد و بی حسی بازو، می توان با یک سوزن نازک، یک تزریق کورتیزون کنترل شده را در اطراف عصب اعمال کرد.
اما در بیمارانی که با وجود همه این درمان ها دردشان از بین نمی رود، ضعف، اختلال تعادل، مشکل در راه رفتن و کیفیت زندگی آنها مختل شده است، درمان جراحی دیسک گردن در نظر گرفته می شود. از جمله درمان های دیسک گردن به شرح زیر است:

دارودرمانی: پزشک متخصص برای درمان شما از داروهایی نظیر مسکن، دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) و یا استروئید استفاده می کنند. و همچنین بعضی پزشکان شل کننده های عضلانی نیز برای گرفتگی ماهیچه ها را برای فرد تجویز می کنند. 

مسکن هایی مثل استامینوفن برای کاهش درد به کار رفته ولی اثر ضد التهابی NSAIDs را ندارند.

دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مثل آسپرین و ناپروکسین، نمونه هایی از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی می باشد که به جهت کاهش التهاب و درد ناشی از عوارض دیسک گردن به کار می روند.

شل کننده های مثل متاکاربامول (روباکسین)، کاریسوپرودول (سوما) و سیکلوبنزاپرین (فلکسریل) ممکن است به منظور کنترل اسپاسم (گرفتگی) های عضلانی کاربردی است.