آزمایش چکاپ کامل شامل چه چیزهایی میشود؟

آزمایش چکاپ یا چکاپ کامل بدن یکی از ضروری ترین مواردی می باشد که برای حفظ سلامتی و بهبود وضعیت جسمانی انجام می شود و توصیه می شود سالی یک بار انجام شود، چکاپ شامل تمامی آزمایش هایی می باشد که برای تشخیص و درمان به موقع و زود هنگام بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد در واقع می توان گفت تشخیص و پیشگیری انواع بیماری ها، ویتامین و مواد معدنی جزء مهم ترین اقدامات دنیای پزشکی به شمار می رود. همانطور که می دانید اگر بیماری زود تشخیص داده شود و فرد شروع به درمان کند به مراتب هزینه های کمتری را برای درمان پرداخت می کند. در حالت کلی می توان بیان کرد به مظور تشخیص به موقع و درست بیماری ها چکاپ انجام می شود.

لازم به ذکر است که هنگام انجام بعضی آزمایشات تفاوتی بین مردان و زنان به دلیل فیزیولوژیک بدن و هورمون های جنسی و تاثیراتی که این هورمون ها در بدن انسان می گذارند، دارد.

برای بدست آوردن اطلاعات بیشتر مقاله آزمایش چکاپ در منزل رانیز بخوانید.

آزمایش چکاپ کامل

یک معاینه پزشکی جامع تمام جنبه های سلامتی بیمار را ارزیابی می کند، زیرا در تشخیص بیماری ها و اختلالات مختلف برای کمک به درمان زودهنگام یا پیشگیری از آنها کمک می کند، هر کسی می تواند آزمایش های جامع معاینه بدن را انجام دهد، حتی اگر آن فرد بیمار نباشد، پزشک ممکن است برای اطمینان از عدم ابتلا به بیماری یا پیگیری بیماری های قبلی و پی بردن به اثربخشی درمان در مدیریت شرایط مختلف پزشکی، معاینات فیزیکی جامعی را برای بیماران و افراد سالم تجویز کند. از آنجایی که بدن انسان پیچیده است ممکن است در برخی موارد بیماری دیر علائمی از خود بروز دهند بنابراین لازم است تا آزمایش های روتین را برای اطلاع از وضعیت جسمانی و سلامت خود انجام دهید. آزمایش چکاپ کامل تمام مواردی را که ممکن است موجب بیماری یا اختلال در بدن شود را بررسی می کند. آزمایش‌های چربی خون، قند خون، تیروئید، کبد، کلیه، اوره و بسیاری دیگر که در ادامه مطلب  لیست آزمایش چکاپ کامل را توضیح میدهیم با سایت پرستاری و پزشکی مهرگان نو همراه باشید.

همچنین بخوانید: تزریقات در منزل کرج

آزمایش چکاپ کامل شامل چه چیزهایی میشود؟

• آزمایش قند خون شامل آزمایش FBS (آزمایش قند خون ناشتا) و آزمایش HbA1c
• آزمایش تیروئید شامل بررسی هورمون‌های T3، T4 و TSH
• آزمایش کلسیم
• آزمایش کلسترول و چربی خون شامل کلسترول، تری گلیسیرید، HDL (کلسترول خوب)، LDL (کلسترول بد)، VLDL، نسبت LDL به HDL، نسبت HDL به LDL، نسبت کلسترول به HDL، کلسترول غیر HDL
• آزمایش کبد شامل اندازه‌گیری آلبومین، بیلی روبین، آلکالین فسفاتاز، لاکتات دهیدروژناز، زمان پروترومبین، ترانس آمیناز آلانین، ترانس آمیناز اسپارتات، گاما گلوتامیل
• آزمایش کلیه شامل بررسی میزان نیتروژن اوره خون، کراتینین، اسید اوریک، کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم، کلرید، نسبت کراتینین به نیتروژن اوره خون، تست GFR، نسبت کراتینین به اوره
• آزمایش الکترولیت شامل سدیم، پتاسیم و کلرید (کلراید)
• آزمایش ESR
• آزمایش چکاپ ویتامین‌ها
• آزمایش CBC یا آزمایش شمارش کامل خون که به آزمایش چکاپ کامل خون هم معروف است
• آزمایش سلامت استخوان
• آزمایش تجزیه ادرار شامل بررسی رنگ، شفافیت و میزان قند، پروتئین، خون، نیترات، بیلی روبین، کتون، گلبول‌های قرمز، کریستال، باکتری، غلظت، اسیدی بودن، لکوسیتوز می‌باشد.

آزمایش چکاپ کامل خون چیست؟(Complete Blood Count)

آزمایش کامل خون به نام های آزمایش CBC و آزمایش شمارش کامل خون شناخته می شود. خواص خون ما که دارای اجزای جدی برای بدن ما است، آزمایش شمارش کامل خون معمولاً به عنوان یک آزمایش غربالگری برای کنترل کم خونی، عفونت و بسیاری از بیماری های دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. تعداد و ویژگی‌های سلول‌های موجود در شمارش خون معمولاً تحت تأثیر تغییرات سبک زندگی قرار نمی‌گیرد، مگر اینکه کمبود زمینه‌ای (کم خونی همراه با کمبود ویتامین B12 یا فولات و کمبود آهن) وجود داشته باشد. آزمایش CBC برای مرحله اول غربالگری قبل از ازدواج درخواست داده می شود، در آزمایش خون، انواع و تعداد سلول‌های خون از جمله گلبول های قرمز (RBC)، گلبول های سفید (WBC) و پلاکت‌ها (PLT) اندازه گیری می‌شود.

آزمایش قند خون چیست؟ (Blood Sugar Test)

برای اندازه گیری گلوکز خون و سطح قند خون از آزمایش قند خون که تحت عنوان آزمایش FBS شناخته می شود، استفاده می شود و برای تشخیص بیماری دیابت کاربردی است، از آزمایش قند خون ناشتا برای سیر بیماری و غربالگری بیماری دیابت استفاده می شود از همین جهت باید جزء لیست چکاپ کامل بدن باشد. برای انجام دادن این آزمایش باید ناشتا باشید به این صورت که شب قبل یک شام سبک میل کنید و بعد از ساعت 12 فقط آب بنوشید. از طریق انجام نمونه خون وریدی میتوان از میزان گلوکز موجود در خون مطلع شد. ابتدا قند خون ناشتا (FBS) اندازه گیری می شود. بعد از آن، باید یک محلول حاوی ۷۵ گرم گلوکز را بنوشید. ۲ ساعت بعد از مصرف این محلول نیز قند خون (2hpp) اندازه گیری می شود. برای افراد دیابتی هر 2 تا 6 ماه یک بار باید آزمایش HbA1c را انجام دهند و این آزمایش، میانگین قند خون شما را در 2 یا 3 ماه گذشته اندازه‌گیری می‌کند برای انجام این آزمایش نیازی نیست که ناشتا باشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله تست قند خون در منزل را مطالعه کنید

آزمایش تیروئید چیست؟(Thyroid Function Test)

برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های تیروئید انجام این آزمایش ضروری می باشد و معمولا افرادی که این بیماری را تجربه می کنند شاهد چاقی یا لاغری یهویی خود می شوند اگر به موقع از این بیماری جلوگیری نشود سبب بزرگ شدن غده تیروئید در گلو می شود. در واقع برای اندازه گیری هورمون تحریک‌کننده‌ی تیروئید (TSH) و هورمون‌های تیروئیدی (تری یدوتیرونین یا T3 و تیروکسین یا T4) در خون پزشک این تست را در نظر میگیرد. از جمله کاربردی های این آزمایش می توان به جهت بررسی غده های هیپوتیروئیدی، هیپرتیروئیدی، گواتر، ندول تیروئیدی و… اشاره نمود. برای انجام این آزمایش نیازی به ناشتا بودن نیست و برای نمونه از خون وریدی گرفته می شود البته در نوزادان از پاشنه نمونه خون برداشته می شود.

 آزمایش چربی خون چیست؟ (Lipid profile)

از آنجایی که اکثر مردم علاقه زیادی به مصرف غذاهای چرب و فست فودی دارند، اکثر افراد در معرض مبتلا شدن به چربی خون هستند. هنگامی که این چربی ها به رگ ها رسوب کنند موجب سکته و گرفتگی رگ ها می شود. برای گرفتن آزمایش خون کامل لازم است که آزمایش قند خون و چربی خون نیز بدهید. از جمله کاربردای این تست می توان به تعیین خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و قلبی اشاره کرد و در این آزمایش پارامترهای مختلفی مانند کلسترول، تری گلیسیرید، لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) و لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) اندازه گیری می شود برای انجام این آزمایش 8 الی 12 ساعت ناشتا باشید.

آزمایش کبد چیست؟

کبد یکی از عضوهای مهم بدن به شمار می آید که شامل 2 لوب است و در فعالیت هایی نظیر سوخت و ساز بدن مانند گوارش، متابولیسم داروها و پاک کردن بدن از سموم مختلف اشاره نمود. از آنجایی که با بروز بیماری های کبدی آنزیم ها تغییر می کند، لازم است تا برای پی بردن به عملکرد کبد، این آنزیم ها بررسی شوند و برای بررسی میزان برخی پروتئین‌ها و آنزیم‌ها را در خون از آزمایش عملکرد کبد استفاده می شود. تا نحوه عملکرد کبد مورد ارزیابی قرار گیرد. موارد آزمایش را می توان به شرح زیر فهرست کرد:

• آلکالین فسفاتاز یا ALP: آنزیمی است در کبد، استخوان و مجرای صفراوی که میزان بالای آن به معنای آسیب در کبد است.
• آلانین ترانس آمیناز یا ALT: آنزیمی است در متابولیسم پروتئین مورد استفاده قرار می‌گیرد. افزایش آن نشانه آسیب در کبد است.
• ترانس آمیناز آسپارتات یا AST: آنزیمی است در بدن که میزان آن به طور کلی پایین است. افزایش آن علامت آسیب در کبد یا عضلات است.
• بیلی روبین: ماده‌ای است که در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز تشکیل می‌شود و از طریق کبد وارد مدفوع می‌شود. این ماده برای تشخیص زردی، بیماری‌های کبد و برخی انواع کم خونی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• آلبومین: آلبومین نام پروتئینی است در کبد که میزان غیر طبیعی آن علامت آسیب کبدی است.
• لاکتات دهیدروژناز یا LDH: نام آنزیمی در کبد است که میزان بالای آن نشان دهنده آسیب در کبد است.
• گاما گلوتامیل ترانسفراز یا GGT: نام یک آنزیم در خون است که میزان بالای آن علامت آسیب کبد یا مجرای صفراوی است.
• زمان پروترومبین یا PT: به زمان لخته شدن خون گفته می‌شود که افزایش میزان آن علامت آسیب کبد است.

آزمایش کلیه چیست؟

کلیه ها در بدن وظایفی از قبیل تصفیه و پاکسازی خون و دفع سموم و مواد زائد از بدن، تنظیم تعادل آب و الکترولیت بدن، کنترل فشار خون و در نهایت سنتز و ساخت گلبول قرمز و ویتامین D را دارند، در آزمایش عملکرد کلیه مواردی از جمله نیتروژن اوره خون، اسید اوریک، کراتینین، کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم و GFR بررسی می شوند.

1. نیتروژن اوره خون یا تست BUN: یکی از آزمایش‌های مهم برای بررسی عملکرد کلیه است که میزان نیتروژن خون اندازه‌گیری می‌شود و بالا بودن سطح آن به معنی اختلال در عملکرد کلیه است.
2. کراتینین: ماده‌ای است که در اثر تجزیه کراتین ایجاد و از طریق کلیه دفع می‌شود.
3. GFR یا سرعت فیلتراسیون گلومرولی: میزان این شاخص، وضعیت عملکرد کلیه را نشان می‌دهد. گلومرول به فیلترهای کوچکی گفته می‌شود که موجب دفع مواد زائد خون از کلیه‌ها می‌شوند و از طرف دیگر مانع از بین رفتن سلول‌های خونی و پروتئین‌ها می‌شوند.

اندازه گیری اوره Urea یا نیتروژن اوره (BUN) چیست؟

در پی سوخت و ساز پروتئین بدن ماده اوره بوجود می آید که از تجزیه پروتئین ها در کبد حاصل می شود و به طور کامل از کلیه ها ترشح می شود. از همین جهت دلیل معیار خوبی برای پایش گلومرولی (عملکرد فیلتری کلیه) می باشد. لازم به ذکر است که اوره ی خون در برخی موارد از جمله نارسائی احتقانی قلب، دریافت پروتئین زیاد، خونریزی های مختلف داخلی و جذب خون، کم آبی بدن و انسداد دستگاه ادراری نیز افزایش می یابد. هم چنین در مواردیکه میزان پروتئین دریافتی کم باشد (سوء تغذیه) ، سنتز و ساخت پروتئین مختل شود (بیماری کبدی) و یا میزان دریافت مایعات بیش از حد لازم باشد (هیدراتاسیون بیش از حد)، سطح اوره خون BUN کاهش پیدا می کند.

آزمایشات مهم زنان چیست؟

برای جلوگیری و درمان به موقع انواع بیماری در زنان لازم است که در زندگی خود آزمایشات مربوطه را انجام دهند لذا تشخیص بیماری در روند درمان آن موثر است آزمایش چکاپ کامل زنان را به شرح زیرمی توان فهرست کرد:

• پاپ اسمیر برای سرطان دهانه رحم
• تست HPV برای عفونت HPV
• معاینه بالینی پستان برای سرطان سینه
• ماموگرافی برای سرطان سینه
• معاینه لگن برای تشخیص علائم بیماری در اندام‌های تناسلی زنان
• تست تراکم استخوان برای پوکی استخوان
• معاینه فیزیکی (اندازه گیری قد، وزن، BMI و سنجش بینایی
• بررسی بیماری‌های که مربوط به سابقه خانوادگی یا سبک زندگی است.
• آزمایش کلسترول خون
• آزمایش قند خون

آزمایشات مهم مردان چیست؟

آقایان نیز مانند خانم ها باید در طول سال آزمایش چکاپ را انجام دهند و در اسرع وقت از بیماری های خود جلوگیری و اقدام به درمان کنند از سری آزمایش چکاپ کامل مردان می توان موارد زیر را نام برد:

• ویروس هپاتیت C
• HIV
• چاقی
• سرطان پروستات
• آنوریسم آئورت شکمی
• کلسترول خون
• فشار خون
• سرطان روده بزرگ
• افسردگی
• دیابت