عفونت ادراری در دوران کودکی فرد بروز می دهد وجزء بیماری های شایع به شمار می آید. با ایجاد آسیب به کلیه ها، در پیگیری طولانی مدت می تواند منجر به مشکلات بسیار جدی مانند فشار خون بالا، و نارسایی مزمن کلیه شود. خطر ابتلا به آسیب کلیوی در عفونت های ادراری که در سنین پایین (به ویژه در دوران نوزادی) رخ می دهد. عفونت های دستگاه ادراری در کودکان شایع ترین عفونت بعد از عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی است.لارم ایت بدانید که علاپم های ابتلا به این بیماری در سن های مختلف نیز متفاوت است به طور مثال یک نوازد با علائم های نظیر بی حالی، شلی، اسهال، بی اشتهایی، کم شدن ادرار، زردی ادرار عفونت ادراری را بروز داده و در سنین بالاتر با تکرر و بی اختیاری ادرار، تب و سوزش و بوی بد ادرار این مشکل نمایان می شود، در ادامه به در این باره توضیحات دقیق تری ارائه می دهیم. این مشکل در سنین مدرسه تشدید می شود. باید به کودکان آموزش داد که ناحیه تناسلی را تمیز کنند. در این زمینه باید به نکات زیر توجه کرد:
- باید قبل و بعد از رفتن به توالت دست های خود را بشویند.
- استفاده از دستمال توالت
- عفونت های دستگاه ادراری در دختران به دلیل ساختار آناتومیکی این ناحیه شایع تر است.
- کودکان هر روز عصر در حالت ایستاده دوش کامل یا نیمه دوش بگیرند. زیرا باعث پاکسازی کامل ناحیه تناسلی در کودکان می شود.
- مهم ترین عامل عفونت ادراری باکتری هایی است که از طریق مدفوع منتقل می شوند. اگر تمیز کردن دستگاه تناسلی به خوبی انجام نشود، این باکتری ها به راحتی در مجاری ادراری پیشرفت می کنند و زمانی که به تعداد قابل توجهی رسیدند، عفونت ادراری رخ می دهد. از آنجایی که مراقبت در دوران شیرخوارگی به مادر تعلق دارد، تمیز کردن ناحیه تناسلی همیشه با دقت بیشتری انجام می شود.
نکته: اگر در طول عفونت ادراری تب به 38 و بالاتر برسد. این بدان معنی است که عفونت به کلیه رسیده است
عفونت ادراری کودکان چیست؟
عفونت دستگاه ادراری را می توان به دو دسته تقسیم می شود.
- عفونت ادراری تحتانی
- عفونت ادراری فوقانی
با عفونت مجاری ادراری رخ می دهد و علائم آن ظاهر می شود. بیشتر در دستگاه ادراری تحتانی که لولهای است که ادرار را از مثانه به خارج از بدن هدایت میکند. دیده می شود و مجاری ادراری را درگیر می کند که به آن مثانه و مجرای ادرار می گوییم. عفونت های ادراری که باعث التهاب مثانه می شوند، که اغلب در بین مردم می شنویم، باید درمان شوند. عفونت های دستگاه ادراری، اگرچه در دستگاه ادراری فوقانی که شامل لولههای ارتباط دهنده کلیهها به مثانه است، شیوع کمتری دارند، خطرناک تر هستند. عفونت کلیه باید با معاینه دقیق درمان شود.
علائم عفونت ادراری در کودکان چیست؟
همانطور که ذکر شد علائم و نشانه های عفونت ادراری در کودکان با توجه به سن کودک متفاوت است. در نوزادان و به ویژه در کودکان کمتر از 2 سال، یافته ها معمولاً مربوط به سیستم ادراری نیست و می توان به راحتی از آنها چشم پوشی کرد. شایع ترین علائم در نوزادان و کودکان زیر 2 سال عبارتند از:
- زردی طولانی مدت در نوزاد
- بی اشتهایی و سوء تغذیه
- افزایش وزن آهسته
- نا آرامی
- استفراغ و اسهال
- نفخ شکم
- دمای بدن یابالا می رود یا پایین
- تبی که بی دلیل بالا می رود و پایین نمی آید
علائم در کودکان بزرگتر و بزرگسالان بارزتر است و یافته ها بسته به محل عفونت متفاوت است. علائمی که در عفونت های دستگاه ادراری تحتانی (سیستیت) مشاهده می شود عبارتند از:
- سوزش، درد در هنگام ادرار کردن
- تکرر ادرار
- نیاز فوری به ادرار کردن
- درد در قسمت پایین شکم
- بی اختیاری ادرار قبل از رسیدن به توالت
- ادرار بدبو، رنگ غیر طبیعی و خونی
لازم به ذکر است که یکی از عفونت های دستگاه ادراری فوقانی، شدیدترین و مضرترین بیماری کلیه در بین عفونت های مجاری ادراری پیلونفریت حاد است. آسیب دائمی به خصوص در کودکان خردسال بیشتر است. آسیب دائمی کلیه ممکن است در 10 درصد از کودکان مبتلا به عفونت ادراری، 25 درصد از کودکان مبتلا به عفونت ادراری مکرر و 30 درصد از کودکان مبتلا به ریفلاکس مجرای ادراری ایجاد شود. شایع ترین علائم این بیماری شامل تب لرز، درد پهلو، تهوع شدید و استفراغ است. علاوه بر این علائم، علائم سیستیت (علائم ذکر شده در بالا) نیز ممکن است در فرد مشاهده شود.
عفونت ادراری در دختران بیشتر از عفونت ادراری در پسران است. دلیل این امر این است که باکتری ها به سمت مثانه حرکت می کنند و این فاصله در دختران کمتر از پسران است. این باعث می شود که باکتری ها راحت تر به مثانه برسند. در پسران، باکتری ها در اطراف پوست ختنه گاه جمع می شوند. در این صورت باعث افزایش عفونت ادراری می شود. البته پسران ختنه شده بیشتر از پسران ختنه نشده عفونت ادراری دارند.
عفونت ادراری در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص عفونت ادراری باید آزمایش ادرار و کشت ادرار انجام شود. ابتدا ادرار زیر میکروسکوپ بررسی می شود. تشخیص قطعی با رشد مقدار قابل توجهی باکتری در کشت ادرار انجام می شود. وقتی عفونت ادراری با کشت ادرار ثابت شد، باید تصمیم گرفت که آیا کلیه درگیر است یا خیر. تب بالا، حساسیت در پهلو، درد شکم، تهوع، استفراغ، لرز ممکن است دیده شود.
کودکان مبتلا به عفونت ادراری ثابت شده با کشت باید در اسرع وقت از نظر رادیولوژیکی بررسی شوند. هر چه سن تشخیص کمتر باشد، خطر عود بیشتر است، بنابراین ارزیابی رادیولوژیک نباید به تعویق بیفتد.
درمان عفونت ادراری در کودکان پسر و دختر
آزمایش ادرار و کشت برای تشخیص و درمان فرد ضروری است. با توجه به نتایج آزمایش ممکن است آنتی بیوتیک و مسکن تجویز شود. آنتی بیوتیک ها شروع به رفع عفونت در عرض 2 روز می کنند. در طول درمان دارویی باید به کودک در خانه مایعات فراوان داده شود و در طول روز به دفعات ادرار کند.
لازم است تا زمانی که عفونت به طور کامل از بین نرود، غذاهای اسیدی در برنامه غذایی کودک قرار نگیرد. غذاهایی مانند مرکبات، انار، گوجه فرنگی نباید مصرف شود. بهداشت دستگاه تناسلی باید به دقت رعایت شود.
استفاده از پارچه نخی در کودکان در عود عفونت ادراری قطعا توصیه می شود. لباس های نخی برای جلوگیری از رشد باکتری مفیدتر هستند.
اگر عفونت ادراری در کودکان با وجود درمان دارویی عود کرد، باید سونوگرافی دقیق انجام شود. باید بررسی شود که آیا عفونت به دلیل زمینهای دیگری است یا خیر.